Máy tách rác, còn được gọi là máy tách rác thô hay máy lược rác. Đây là một thiết bị quan trọng trong lĩnh vực xử lý nước mặt, nước thải. Chức năng chính của máy là loại bỏ các loại rác thải có kích thước lớn đến rất lớn lẫn trong nước. Cụ thể như cây cỏ, cành cây, gồ, thảm cỏ, đất sét, đá,…Đây là những rác thải có khả năng gây tắc nghẽn hoặc gây hại đối với hệ thống xử lý nước hoặc môi trường.
Máy tách rác thô được sử dụng để phân biệt với các thiết bị lọc rác khác như máy lược rác tinh, máy tách rác tỷ trọng, hay máy tách rác từng bước. Cách đặt tên này thể hiện khả năng của máy là loại bỏ các vật thể rác lớn và thô.
Máy tách rác là công cụ quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và đảm bảo sự ổn định của các hệ thống xử lý nước và nước thải. Do vậy, máy được sử dụng đầu hoặc giữa các hệ thống xử lý nước thải.
1. Cấu tạo máy tách rác
Các bộ phận của thiết bị tách rác thô bao gồm:
- Song chắn rác: Là dạng song chắn được thiết kế với khoảng cách giữa các song lớn, giúp tách các vật thể lớn ra khỏi nước. Các song làm từ thép hoặc sắt chắc chắn, đảm bảo chúng không bị cong vênh hoặc hỏng hóc khi tiếp xúc thường xuyên với rác thải.
- Động cơ: Có công suất lớn để xử lý rác thải có tải trọng nặng và khả năng tản nhiệt tốt khi làm việc liên tục. Thông thường động cơ máy lược rác có công suất từ 0.3 – 5 kW.
- Khung máy: Là cơ cấu chịu trọng lượng và áp lực của quá trình tách rác. Khung được gia cố chắc chắn để đảm bảo sự ổn định và an toàn của thiết bị trong quá trình vận hành.
- Lược cào: Có nhiệm vụ thu thập rác thải từ nước hoặc dung dịch chứa rác thải. Độ dài của lược cào thường lớn hơn so với các thiết bị loại bỏ rác khác. Lược cào được hàn chắc chắn vào các thanh đỡ để có thể chịu được trọng lượng lớn của rác thải.
- Máng chứa rác: Là nơi rác thải được tập trung và thu thập. Máng được thiết kế có thể tích lớn để đảm bảo khả năng hoạt động liên tục không bị quá tải.
2. Nguyên lý làm việc của máy tách rác
Máy tách rác làm việc khá đơn giản. Kể cả các loại máy phức tạp hơn như máy tách rác tinh, máy tách rác trống quay,…thì cách làm việc khá giống nhau.
Máy được đặt giữ nguồn nước chảy qua, cụ thể là đi qua các song chắn rác. Các song chắn sẽ giữ lại rác thải lớn, cho dòng nước chảy qua. Sau đó, rác được lược cào cào lên tập trung ở ngăn chứa rác. Động cơ hoạt động giúp cung cấp năng lượng cho các bộ phận làm việc.
Ở ngăn chứa rác, người vận hành có thể thu thập rác thủ công để làm trống. Hoặc một số loại sẽ có động cơ đưa rác tập trung ở một vị trí để dễ xử lý.
3. Vị trí đặt máy tách rác
Loại máy tách rác này thường đặt ở dưới mương dẫn có độ sâu nông khác nhau. Mương dẫn nước thải từ bể chứa sẽ đi qua hệ tách của máy. Do vậy máy phải có kích thước phù hợp với địa hình của mương dẫn.
4. Ứng dụng của máy tách rác
Máy tách rác ngày càng được sử dụng phổ biến trong việc xử lý và lọc rác thải. Đặc biệt ở những nơi có lượng rác thô lớn, dễ làm tắc vít cống nước chảy. Máy lược rác có thể loại bỏ rác hiệu quả hơn so với song chắn rác hay công cụ vật lý bình thường.
Một số ứng dụng phổ biến của thiết bị này như:
- Dùng ở đầu vào nguồn nước thải ở nhà máy xử lý nước thải tập trung
- Dùng ở khu vực nhiều rác thải của hệ thống dẫn nước
- Dùng ở đầu nguồn nước vào hồ tự nhiên, hồ thủy điện
- Dùng trong nhà máy xử lý nước mặt thành nước cấp
5. Ưu điểm của máy tách rác
Máy tách rác được người dùng đánh giá cao ở những ưu điểm sau:
- Là thiết bị phù hợp nhất khi cần loại bỏ rác thải thô và kích thước lớn khỏi nguồn nước.
- Không ảnh hưởng đến quá trình nước chảy, đảm bảo hiệu suất làm việc cao
- Khe sàng rác lớn, không bị bít tắc như song chắn rác thông thường
- Có thể xử lý lượng rác lớn trong nguồn nước mà không ảnh hưởng đến dòng chảy
- Máy chạy động cơ với công suất đa dạng để lựa chọn
- Có khả năng giảm chỉ số BOD và COD trong nước thải, từ đó cải thiện chất lượng dòng xả thải
- Khả năng làm việc liên tục nhiều giờ và nhiều ngày, không bị hoen gỉ, ít hỏng hóc.